به مناسبت ۲۴ اسفند ، روز جهانی حفاظت رودخانه ها

تعداد بازدید۲۰۵۵مرتبه

این نام گذاری ، در پی جنبش های منتقد سد سازی و فعالیت های اجتماعی که به صدور بیانیه ای در شهر کوریتیبای برزیل (Curitiba) به تاریخ ۱۴ مارچ ۱۹۹۷ انجامید، صورت گرفته است.
در بیانیه کوریتیبا، آمده است: «[…] سدها در همه جا، مردم را به زور از خانه هایشان بیرون می کنند، مزارع حاصلخیز، جنگل ها و مناطق کم نظیز را به زیر آب می برند، مناطق ماهی گیری و تامین آب شرب را از میان می برند، و مایه پراکندگی اجتماعی، فرهنگی، و فقر اقتصادی جوامع ما می شوند. […] در همه جا، میان فواید اقتصادی اجتماعی قول داده شده از سوی سد سازان و آن چه که پس از ساخت سدها واقعا رخ داده اختلاف بسیار زیادی وجود دارد. […] ما باید به سوی جامعه ای پیش برویم که انسان و طبیعت دیگر بر پایه ی منطق بازار، که در آن تنها ارزش مربوط به کالاها و تنها هدف سود است، کم ارزش نشوند» (متن کامل بیانیه را در کتاب رودهای خاموش نوشته پاتریک مک کالی، ترجمه فاطمه ظفرنژاد، انتشارات علم و ادب، ۱۳۸۶ ببینید).
شعار امسال روز جهانی رودخانه ها چنین است: «رودها را آزاد کنید!» و منظور این است که بگذارید رودها جریان یابند، رودها را از آلودگی رها کنید، آنها را از چنگال موسسه های بزرگ مدیریت آب آزاد کنید، و آنها را برای استفاده مردم رها سازید!
یکی از نهادهای جهانی و مردمی منتقد سد سازی، شبکه رودهای جهانی (International Rivers) است. این شبکه، «رسالت» خود را حفاظت رودخانه ها و دفاع از حق جامعه های وابسته به آن، مخالفت با سدهای مخرب و شیوه توسعه ای که سد سازان توصیه می کنند، یافتن راه های بهتر برای برآورده ساختن نیاز مردم به آب و برق اعلام کرده است. شبکه همچنین «چشم انداز» خود را جهانی می داند که در آن رودها و زیستبوم های وابسته به آنها ارج نهاده شود، و اهمیت پیوند میان زیستبوم سالم و جامعه سالم درک شود، و در آن طرح های توسعه نه طبیعت را به انحطاط برد و نه انسان ها را فقیرتر کند (نگاه کنید به: www.internationalrivers.org).
در ایران، تاثیر مخرب سدهای بزرگ و طرح های انتقال آب بر جامعه و محیط زیست شناخته شده است: نابودی هزاران هکتار مرتع و جنگل، خشک شدن فصلی یا دایمی بسیاری از تالاب ها و دریاچه های داخلی، آسیب دیدگی شدید آب های ساحلی دریاها، آسیب دیدگی کشاورزی و دامپروری حوزه های پایین دست رودها، پایین رفتن سطح آب های زیرزمینی در پاره ای نقاط و بالا آمدن غیرطبیعی و زهدار شدن زمین ها در پاره ای نقاط دیگر، و حتی ایجاد تنش های اجتماعی که وحدت ملی را به خطر انداخته است (اختلاف های بین استانی در مورد انتقال آب خوزستان به استان های مرکزی، یا انتقال آب از چهار محال بختیاری به استان اصفهان و…).
به همین مناسبت با تلاش انجمن زنان حفاظت محیط زیست شهسوار جلسه ای با حضور نمایندگانی ازفرمانداری ، بنیاد شهید ، شوراهای شهری و محلی و مردم برگزار شد . خانم منصوری ،خانم مازادی ، دکتر منصوری ، آقای هادی منصور کیایی ( ریاست اداره محیط زسست تنکابن ) ، آقای خسروی ( از مرکز بهداشت ) و علیرضا فلاحتکار از سخنرانان این برنامه بودند و از اهمیت نقش آب سالم در زندگی شهروندان سخن گفتند . در لابلای این برنامه از اشعار محلی و شعرخوانی شاعر ارزشمند شهرمان آقای سید اسحاق فاطمی استفاده شد و در انتهای برنامه به مناسبت پیش رو داشتن بهار توسط استاد شمس مدنی برنامه نوروز خوانی اجرا گردید .تعدادی از دانش آموزان دختر نیز با پلاکاردهایی شعارها و پیامهایی در حمایت از رودخانه ها سر دادند. امیدوارم انجمن های زیست محیطی با عضوگیری و گسترش سطح فعالیتهای خود موجبات ترویج فرهنگ احترام به طبیعت را فراهم آورند .