سپندارمذگان

تعداد بازدید۱۲۵۰مرتبه

به نام نامی یزدان
فرهنگ ، آداب ، سنن و تاریخ هر سرزمین بی شک بخشی از تمدن جامعه بشری را در خود جای داده است . در این میان قدمت و پیشینه برخی از ممالک و سرزمینهایی که در آن زندگی اجتماعی و ارتباطات انسانی زودتر شکل گرفت ، بر سایر مرزها و کشورها تاثیرات بسازی گذاشته است . آریاویچ یا بهشت گمشده ایرانیان جزء آن سرزمینهایی است که روزگاری هفت کشور را شامل میشده است . پیشدادیان خویش را حاکم و فروانروای هفت کشور میدانستند و حکومت خویش را با کیومرث آغاز نمودند .
نخستین خدیوی که کشور گشود
سر پادشاهان کیومرث بود ( فردوسی )
امروز نیز با پیشرفت علم و تکنولوژی تمدنهای کهن چون تمدن جیرفت شناسایی و تاریخ این سرزمین جاوید را ده هزار ساله اعلام نموده اند.
ایران بزرگ و تاریخی به عنوان یک منبع و رفرنس قابل مراجعه برای بسیاری از دول و ممالک گیتی مورد استفاده قرار گرفته است . چنانچه اگر نیک نگریسته و آداب ، جشنها ، سنن ، گاهنامه ، نام روزها و بسیاری از مناسبتهای ایرانی را در یکطرف قراردهیم نمونه نزدیک و مشابه آن را با فاصله زمانی چند صد سال و یا چند هزار سال بعد در تقویم بسیاری از کشورهای دیگر میتوانیم بیابیم .
اتفاقات و وقایع زیبا قطعا در حافظه تاریخی مردم باقی میمانند و پرداختن و گرامی داشتن آن نیز امری شایسته و قابل تقدیر است . بحثی را که بنده در این زمان مطرح مینمایم نه به آن جهت است که چرا این مناسبات به گونه ای کپی و همانند سازی شده اند ؟؟ سوالی که مطرح میشود این است که چرا ما تاریخ خویش را به فراموشی سپرده و به تاریخ غرب علاقه مندی نشان میدهیم ؟
جشن اسفندگان یاسپندارمذگان یکی از جشن‌های اصیل ایرانی است که در روز۵ اسفند برگزار می‌گردید. ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه آورده‌است که ایرانیان باستان روز پنجم اسفند را روز بزرگداشت زن و زمین می‌دانستند ولی با توجه به تغییر ساختار تقویم ایرانی در زمان خیام که پس از ابوریحان می‌زیسته است و سی و یک روزه شدن شش ماه نخست سال در گاهشماری ایرانی، بعضی منابع و به اشتباه تاریخ ذکر شده را نیز ۶ روز به عقب آورده اند که این کار نادرست بوده است. زیرا طبق منابع کهن و همانطور که از نام آن پیداست این جشن به روز اسپند یعنی پنجمین روز ماه از ماه اسفند اشاره دارد.واژه فارسی «اسفند» (اسپند) در زبان فارسی امروز، از واژه پهلوی «سپندارمت-Spandarmat» و اوستایی«سپِنتَه آرمَئی تی-SpentaArmaiti» بر گرفته شده است.روز پنجم هرماه و ماه دوازدهم هر سال «اسفند» یا «سپَندارمَذ» نام دارد. این واژه که در اوستایی «سْپِنـْـتـَه آرَمَئیتی» آمده، نام چهارمین امشاسپند است، از دو بخش «سپِنتَه» یا «سپند» به معنای پاک و مقدس و «آرَمَئیتی» به معنی فروتنی و بردباری تشکیل شده است و معنی این دو با هم فروتنی ِپاک و مقدس است.
در گاه‌شماری‌های گوناگون ایرانی، علاوه بر این که ماه‌ها دارای نام بودند، هریک از روزهای ماه نیز ، یک نام داشتند. برای نمونه روز نخست هر ماه «روز اورمزد»، روز دوم هر ماه،روز بهمن (سلامت، اندیشه) که نخستین صفت خداوند است، روز سوم هر ماه، اردیبهشت یعنی «بهترین راستی و پاکی» که باز از صفات خداوند است، روز چهارم هر ماه،شهریور یعنی «شاهی و فرمانروایی آرمانی» که خاص خداوند است و روز پنجم هر ماه، «سپندارمزد» بوده‌است. سپندارمزد لقب ملی زمین است.
یعنی گستراننده، مقدس، فروتن.
زمین نماد باروری و زایش است چون با فروتنی، تواضع و گذشت زندگی را به همه زیستمندان هدیه می‌کند . سختی ها ، ناملایمات ، مصائب و ناپاکی ها را به جان میپذیرد و گل را به روی شاخه و میوه را به روی درخت ثمر میدهد . هوای پاک را با جنگل سبزش پیشکش انسانها میکند و هستی میبخشد . زن نیز مانند زمین پاک می رویاند و می پروراند . می زاید و رشد میدهد . به همین دلیل در فرهنگ ایران باستان اسفندگان (اسپندگان) را به‌عنوان نماد تمایلات مادرانه و باروری می‌پنداشتند.
به بیان ابوریحان بیرونی، «اسفندارمذ» ایزد موکل بر زمین و ایزد حامی و نگاهبان زنان شوهر دوست و پارسا و درست کار بوده. به همین مناسبت این روز، عید زنان به شمار می ‏رفت. مردم به جهت گرامی ‏داشت، به آنان هدیه ‏داده و بخشش می نمودند .سپندارمزد نگهبان زمین است و از آنجا که زمین مانند زنان در زندگی انسان نقش باروری ، باردهی ، زایش ، رویش ، پرورش و عشق دارد جشن اسفندگان (اسپندگان) یا سپندارمذگان به عنوان یکی از جشنها اصیل و ناب ایرانیان نماد عشق و مهر است . زن ، این آفرینش پاک و زیبای خداوند با فلسفه زمین و مهرورزی نماد عشق ایرانیان است .
ضمن تبریک و شادباش این روز خدمت یکان یکان دختران و زنان پاک سرزمین مادری ، امید آن دارم تا با پاسداشت و گرامی نگاه داشتن فرهنگ و سنتهای اصیل ایران زمین از ورود فرهنگهای بیگانه جلوگیری نموده و به جای رنگ باختن مقابل برخی تهاجمات فرهنگی ، پوشش ، رنگ ، لباس ، فرهنگ ، اصالت
و تمدن کشور عزیزمان ایران را صادر نماییم . قرارگرفتن برخی از مناسبتهای تاریخی این سرزمین کهن در تقویم کشور قطعا میتواند آغازگر راهی تازه برای نفوذ تمدن ایران زمین در سرزمینهای دیگر باشد و علاقه مندان بسیاری از مناسبتها را به تاریخ کشور خویش پیوند زند .
ایرانی میتواند
ایرانی شایسته است
ایرانی تاثیرگذار است اما
تلاش لازمه شکوفایی و پیشرفت است .
” ما میتوانیم اگر بخواهیم و تلاش نماییم ”
علیرضا فلاحتکار. ۱۳۹۴٫۱۱٫۲۹